Fragment II: Teoria pieniądza i definicja karty płatniczej

Karta płatnicza na początku XXI wieku jest traktowana jako swoisty rodzaj pieniądza. Przy jej pomocy płaci się w sklepach, za zakupy w Internecie, kupuje się bilety w autobusach komunikacji miejskiej oraz wiele innych. Niejednokrotnie brak możliwości dokonania płatności przy pomocy karty powoduje, że klienci nie chcą dokonać zakupu. Spowodowane jest to tym, że są osoby, które nie mają przy sobie gotówki. Wobec tego należy zastanowić się czym w ogóle jest pieniądz. I właściwie tutaj zaczyna się dosyć spory problem. W dobie płatności elektronicznej nie istnieje jedna, spójna definicja funkcjonalna pieniądza. Klasyczne definicje pieniądza opierają się na wymienieniu jego funkcji. Warto pójść tym tropem, aby wiedzieć w jaki sposób pojmować pojęcie pieniądza. Wśród nich należy wymienić: powszechny ekwiwalent – powszechnie akceptowany zamiennik towarów, środek płatniczy – absolutnie płynny instrument finansowy, posiada moc zwalniania z zobowiązań, prawny środek płatniczy – wierzyciel nie może odmówić zapłaty w tej formie, miernik wartości – za pomocą pieniądza wyrażamy wartość wszystkich towarów, zasobów, usług, strumieni gospodarczych1.

Wobec powyższego pieniądz to nic innego jak: powszechnie akceptowany i prawnie uznany zamiennik towarów i usług, będący absolutnie płynnym, nie przynoszącym dochodu instrumencie finansowym, za pomocą którego mierzona jest wartość towarów, usług oraz strumieni finansowych2. Jednak definicja ta jest mocno kwestionowana w dobie istnienia pieniądza elektronicznego (m.in.: bicona3) oraz różnorodnych form elektronicznych płatności4. Warto dodać, iż sama próba określenia czym jest pieniądz nie wystarczy, aby zrozumieć znaczenie pieniądza. W tym celu należy omówić jeszcze dwie kwestie: popyt i podaż pieniądza. Spowoduje to zrozumienie roli pieniądza, jaką odgrywa na rynku. Otóż znowu brakuje jednej definicji określającej czym są oba zjawiska. Podstawowa definicja popytu pieniądza określa to zjawisko jako popyt na zasób pieniądza w ujęciu realnym, to jest skorygowanym o poziom inflacji. Należy wyróżnić następujące rodzaje popytu na pieniądz: popyt transakcyjny – wynika z robienia codziennych wydatków, to jest posiadanie środków przeznaczonych do natychmiastowej dyspozycji. Wielkość takich środków jest uzależniona od wartości wydatków oraz stopnia synchronizacji pomiędzy wpływami a wydatkami, popyt przezornościowy – wynika z chęci trzymania określonych środków na nieprzewidziane wydatki, popyt portfelowy (spekulacyjny) – wynika z chęci ryzyka, to jest wypływa z tego, że ludzie gotowi są poświęcić część potencjalnych zysków w zamian za poczucie większego bezpieczeństwa finansowego5.

____________

1 M. Górski, Polityka pieniężna. Wykłady, wyd. Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2009, s. 3
2 Ibidem
3 A. Piotrowska, Bicon a definicja a funkcje pieniądza, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H, Oeconomia” 2014, nr 48/3, s. 275.
4 T. Gruszecki, Problemy z rozumieniem współczesnego pieniądza, „Acta Universitatis Lodziensis Folia Oeconomica” 2015, nr 6 (317), s. 51-55
5 W. Patena, Pieniądz i polityka monetarna, wyd. Wolter Kulwer,  Warszawa 2010, s. 23