Fragment I/  Rola Polski w odzyskaniu niepodległości przez Ukrainę

Polska była niepokornym członkiem obozu sowieckiego. W 1980 roku miał miejsce tzw. Karnawał Solidarności, który zapoczątkował zorganizowaną opozycję w Polsce1.  W 1981 roku został ogłoszony Stan Wojenny, co spowodowało przejęcie władzy przez juntę wojskową na czele z generałem Wojciechem Jaruzelskim. Spowodowało to, iż system sterowany przez Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą (PZPR) upadł  w wyniku demokratyzacji i podzielenia się władzą z opozycją2. Zmiany zachodziły na drodze reform, które przebiegały w dosyć zawrotnym tempie. Przemiany te spowodowały upadek reżimów komunistycznych w państwach znajdujących się w radzieckiej strefie wpływów3.  Zmiany polityczne zapoczątkowane przez Michaiła Gorbaczowa, niemożność wytrzymania przez ZSRR wyścigu zbrojeń i niewydajność sowieckiej gospodarki przyczyniły się do upadku radzieckiego imperium4. Należy dodać, iż na terenie USRR przez cały czas działała potajemna opozycja. W Polsce jest to kwestia mniej znana niż na przykład działalność opozycjonistów z Czechosłowacji, Niemieckiej Republiki Demokratycznej lub na temat węgierskich dążeń do niepodległości. Przede wszystkim w podziemiu działał Kościół greckokatolicki, który w znacznym stopniu stał się ostoją ukraińskiej tradycji i niezależnej myśli. Duże znaczenie dla Ukraińców miało oswobodzenie z łagru arcybiskupa lwowskiego kardynała Jozefata Slipyja. Dzięki temu mogli się przekonać, iż władza sowiecka nie ma charakteru bezwzględnego5

_____________________

1 Zob.: O Polskę wolną! O Polskę Solidarną! NSZZ Solidarność w latach 1980-1989. Zbiór studiów, red. W. Polak, Gdańsk 2011.
2 A. Zybertowicz, Niewidoczna władza. Komunistyczne państwo policyjne w Polsce w lat osiemdziesiątych, Świat historii. Prace z metodologii historii i historii histografii dedykowane Jerzemu Topolskiemu z okazji osiemdziesiątych urodzin, red. W. Wrzoska, Poznań 1998, s. 154-192.
3 Zob.: P. Sadura, Upadek komunizmu w Europie Środkowo-Wschodniej w perspektywie współczesnych teorii rewolucji,  Warszawa 2005.
4 W. Hołubko, Transformacja administracji państw poradzieckich od
5 Ibidem